FORMALNOŚCI ZWIĄZANE Z URODZENIEM SIĘ DZIECKA

Pojawienie się maleństwa na świecie, to nie tylko obowiązki związane z opieką nad nim, ale też cała sterta formalności prawnych i medycznych, przez które trzeba przebrnąć. A jak dodamy do tego fakt, że będziemy wyczerpane porodem i czuwaniem nad noworodkiem, obolałe i zmęczone, niechętne do pokazywania się światu i zmagań z urzędnikami, to może wydać się prawdziwym koszmarem. Dobrze, jeśli tatuś maleństwa zechce i potrafi nam pomóc... (bez obrazy panowie, ale nie wszyscy macie tyle cierpliwości, by sterczeć godzianami w urzędach i ogarnąć wszystko co jest wymagane). Poniższe informacje są kompilacją tego co przeczytałam i zapamiętałam odwiedzając wiele portali i stron internetowych, a także tego czego dowiedziałam się od innych rodziców. Dlatego jeśli macie jakieś uwagi i z czymś się nie zgadacie - piszcie!

1. AKT URODZENIA DZIECKA – najpóźniej do 14 dni po urodzeniu się dziecka

Najważniejszy dokument, niezbędny przy załatwianiu jakichkolwiek innych formalności. Odpowiedzialność za zgłoszenie urodzenia się dziecka spoczywa na szpitalu, w którym dziecko się urodziło - do urzędu stanu cywilnego, przypisanego do miejsca, gdzie znajduje się szpital, wysyłane jest pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka. Trzeba zgłosić się do Urzędu Stanu Cywilnego właściwego dla miejsca narodzin dziecka. Przy sobie do wglądu trzeba mieć dowody osobiste rodziców, skrócony odpis aktu małżeństwa rodziców, ewentualnie podanie o dodatkowy odpis lub odpisy aktu urodzenia (każdy odpis aktu urodzenia kosztuje 22 zł), ale wydanie aktu i trzech odpisów jest bezpłatne. Akt urodzenia i odpisy wydawane są od ręki. 

2. NUMER PESEL – nadanie następuje w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia narodzin w USC

Jest nadawany noworodkom z urzędu i nie wymaga ani odrębnego wniosku, ani osobistego stawiennictwa rodziców. Procedurę nadania numeru PESEL noworodkowi rozpoczyna pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka do Urzędu Stanu Cywilnego właściwego dla miejsca narodzin dziecka. Na podstawie takiego zgłoszenia Urząd Stanu Cywilnego sporządza akt urodzenia dziecka i przesyła go do urzędu gminy właściwego dla miejsca zamieszkania matki dziecka lub obojga rodziców. Urząd gminy występuje zaś do właściwego ministra o nadanie dziecku numeru PESEL. Aby otrzymać nadany dziecku numer PESEL, należy zgłosić się z dowodem osobistym do urzędu gminy i przedłożyć albo odpis aktu małżeństwa rodziców, albo odpis aktu urodzenia dziecka, albo jego książeczkę zdrowia. Na jednym z tych dokumentów pracownik urzędu wpisze numer PESEL. 

3. ZGŁOSZENIE DO ZUS – najpóźniej do 7 dni po urodzeniu się dziecka

Osoba ubezpieczona ma obowiązek poinformować swojego płatnika składek (np. pracodawcę) o nowym członku rodziny, którego należy zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego. Płatnik składek przekazuje do ZUS-u formularz ZUS ZCNA. 

4. ZGŁOSZENIE DO PRZYCHODNI I WYBÓR LEKARZA

Rodzic zgłasza do najbliższej przychodni (nie obowiązuje już rejonizacja) fakt urodzenia dziecka, dokument z numerem PESEL, wypełnioną deklarację wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej oraz dokumentację dotychczasowego leczenia i szczepień. Wtedy też należy zgłosić chęć wizyty położnej środowiskowej. Podobno rodzice noworodków i niemowląt do trzeciego miesiąca życia mogą podać swój PESEL. 

5. ZASIŁEK i URLOP MACIERZYŃSKI – dokumenty i warunki wypłacania

Przed porodem możemy albo wykorzystać zwolnienie lekarskie, jeśli lekarz nam je wystawi albo wziąć wolne z tytułu urlopu macierzyńskiego (maksymalnie 6 tygodni). Trochę jednak szkoda tych dni z urlopu, wykorzystanych przed urodzeniem dziecka, jeśli można je spędzić później z dzieckiem... A poza tym, zwolnienie lekarskie z zaznaczonym kodem B, oznaczającym ciążę, uprawnia do 100% zasiłku, podczas gdy urlop macierzyński niekoniecznie - może wynieść 80% (o tym niżej).

Dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego są:

• zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu - za okres przed porodem oraz
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka - za okres od dnia porodu.

Do wypłaty przez ZUS zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego niezbędne jest dodatkowo:

• zaświadczenie płatnika składek (np. pracodawcy) wystawione na druku ZUS Z-3 oraz
• zaświadczenie pracodawcy o tym, czy wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego został złożony w terminie i na zasadach określonych w art. 1791 Kodeksu pracy (zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego nie jest wymagane, jeśli informacja o udzieleniu urlopu została zamieszczona w zaświadczenie płatnika składek wystawionym na druku ZUS Z-3).

Rodzicom będzie przysługiwał roczny urlop, w tym : 

• 20-tygodniowy urlop macierzyński,
• 6-tygodniowy urlop dodatkowy i
• 26-tygodniowy urlop rodzicielski.

Jak wspomniałam wyżej, urlop macierzyński można rozpocząć już przed porodem, wykorzystując wówczas maksymalnie 6 tygodni.

Z urlopu dodatkowego oraz rodzicielskiego będą mogli korzystać ojciec i matka.

W zależności od terminu złożenia wniosku o wykorzystanie urlopu rodzicielskiego wysokość zasiłku macierzyńskiego wynosi:

• 80% podstawy wymiaru - jeżeli pracownica w terminie 14 dni po porodzie wystąpi z wnioskiem o skorzystanie z pełnego wymiaru przysługujących jej urlopów z tytułu macierzyństwa, czyli bezpośrednio po urlopie macierzyńskim wykorzysta dodatkowy urlop macierzyński, a następnie zaraz po nim urlop rodzicielski,
• 60% podstawy wymiaru - gdy nie zdecydujemy się z góry na wykorzystanie całego urlopu i wniosek o przyznanie urlopu rodzicielskiego zostanie złożony w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu,
• 100% podstawy wymiaru - w przypadku braku wniosku o wykorzystanie urlopu rodzicielskiego. 100% zasiłek macierzyński obowiązuje wówczas przez cały okres trwania podstawowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego a także okres urlopu ojcowskiego.

Dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski można też łączyć z pracą, ale w wymiarze nie większym niż pół etatu. W takim przypadku, stosownie do wymiaru czasu pracy pomniejsza się też wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Istnieje także infolinia ZUS, gdzie zapewne można dopytać o szczegóły i rozwiać wszelkie wątpliwości. Mi osobiście nie udało się tam dodzwonić... ZUS Centrum Obsługi Telefonicznej – 22 560 16 00, pn-pt 7:00-18:00. 

Polecam też przygotowanie sobie listy ważnych adresów i telefonów, lekarzy, położnej, przychodni, pogotowia, dyżurujących aptek, taksówek itp. My swoją zawiesiliśmy na lodówce, żeby była widoczna dla wszystkich i nie zaginęła w akcji.

Staram się także stworzyć listę najważniejszych umiejętności i osiągnięć dziecka w określonym tygodniu i miesiącu życia (dotyczy to zwłaszcza rozwoju ruchowego). Taki pomocnik dla rodziców, nie straszak. Dostaliśmy taką listę na szkole rodzenia. Do tego dołożymy także planowane wizyty lekarskie moje i dziecka, wszelkie kontrole i szczepienia. Dobrze mieć także pod ręką notes do zapisywania pór i długości karmienia. Dzieci lubią rytuały, więc plan dnia i stałe pory na konkretne czynności też można powoli wyznaczać i zapisywać.